มะเร็งต่อมน้ำเหลือง

ต่อมน้ำเหลืองคืออะไร

ระบบน้ำเหลืองในร่างกาย เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน ประกอบด้วยทั้งส่วนที่เป็นเนื้อและส่วนที่เป็นน้ำ โดยมีหน้าที่หลักคือ

• ระบายน้ำและน้ำเหลืองที่อยู่นอกเซลล์ ให้กลับสู่ระบบปกติ
• ป้องกันการติดเชื้อ

ระบบน้ำเหลือง (Lymphatic System) ประกอบไปด้วยอวัยวะน้ำเหลือง อันได้แก่ ม้าม ไขกระดูก ต่อมทอนซิล ต่อมไทมัส

ภายในอวัยวะเหล่านี้จะเต็มไปด้วยน้ำเหลือง ซึ่งมีหน้าที่นำสารอาหารและเซลล์เม็ดเลือดขาว (Lymphocyte) ไปทั่วร่างกาย

มารู้จักมะเร็งต่อมน้ำเหลืองกันเถอะ

ในระบบต่อมน้ำเหลืองมีเม็ดเลือดขาวที่เรียกว่า “ลิมโฟไซต์” เมื่อลิมโฟไซต์แบ่งตัวเพิ่มขึ้นอย่างผิดปกติ และมีการสะสมมากขึ้นในระบบน้ำเหลือง ก็จะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง มีลักษณะเป็นเนื้องอก หรือมะเร็งในระบบน้ำเหลือง ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งในระบบต่อมน้ำเหลืองส่วนที่เป็นก้อนและส่วนที่เป็นน้ำ เช่น ตัวต่อมน้ำเหลือง ม้าม หรือในกระแสเลือด

ประเภทของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง

มะเร็งต่อมน้ำเหลือง แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma) และชนิดนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin Lymphoma) โดยส่วนใหญ่ในประเทศไทยจะพบมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน

มะเร็งต่อมน้ำเหลืองแบ่งย่อยได้มากมายหลายชนิด โดย WHO ได้จำแนกระบุไว้ถึง 47 ชนิด ซึ่งถือเป็น 4% ของมะเร็งทุกชนิด ทั้งนี้แต่ละชนิดจะมีวิธีการดูแลรักษา และให้ยาที่แตกต่างกันไป

โดยมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Non-Hodgkin สามารถแบ่งออกได้เป็น 30 ชนิดย่อย ถ้าอาศัยอัตราการเจริญของตัวมะเร็งแล้ว จะสามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ

1. ชนิดค่อยเป็นค่อยไป (Indolent) มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนี้จะมีอัตราการแบ่งตัวของมะเร็งค่อนข้างช้า แต่มักจะไม่หายขาดด้วยการรักษาที่มีอยู่ในปัจจุบัน
2. ชนิดรุนแรง (Aggressive) มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนี้จะมีอัตราการแบ่งตัวของมะเร็งเร็ว ถ้าไม่ได้รับการรักษาผู้ป่วยอาจะเสียชีวิตได้ภายใน 6 เดือนถึง 2 ปี มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดรุนแรงมีโอกาสที่จะหายขาดจากโรคได้ถ้าได้รับการรักษา

ลักษณะอาการตามการแบ่งตัวช้าเร็ว

• ลักษณะอาการที่แบ่งตัวช้า เช่น ต่อมน้ำเหลืองมีขนาดเท่าเดิม หรือโตขึ้นน้อย เมื่อผ่านเวลาไปหลายปี
• ลักษณะอาการที่แบ่งตัวเร็ว เช่น ภายใน 2 อาทิตย์มีขนาดโตขึ้นจาก 1 ซม. กลายเป็น 2-3 ซม. เป็นต้น

ในการรักษา แพทย์จะพิจารณาก่อนว่าผู้ป่วยเป็นกลุ่มไหน โดยดูจากอาการเมื่อมาพบแพทย์ และจากชิ้นเนื้อที่นำไปตรวจ จากนั้นจึงเลือกใช้การรักษาตามความรุนแรงของการแบ่งตัว

การรักษาคนไข้กลุ่มที่แบ่งตัวช้า แพทย์มักคำนึงถึงผลข้างเคียงที่จะได้รับ โดยเทียบประเมินกับคุณภาพชีวิตของคนไข้ หากยังสามารถใช้ชีวิตได้ปกติอยู่อาจยังไม่ทำการรักษาทันที เพื่อให้ไม่ต้องให้เกิดผลข้างเคียงมาก