มะเร็งต่อมน้ำเหลือง

มารู้จักมะเร็งต่อมน้ำเหลืองกันเถอะ
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma) คือ เนื้องอกของระบบน้ำเหลืองในร่างกาย ระบบน้ำเหลือง (Lymphatic System) จัดเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันประกอบไปด้วยอวัยวะน้ำเหลือง อันได้แก่ ม้าม ไขกระดูก ต่อมทอนซิล ต่อมไทมัส
ภาพในอวัยวะเหล่านี้จะเต็มไปด้วยน้ำเหลือง ซึ่งมีหน้าที่นำสารอาหารและเซลล์เม็ดเลือดขาว (Lymphocyte) ไปทั่วร่างกาย ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวเหล่านี้ ทำให้เกิดเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองขึ้น
ประเภทของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
มะเร็งต่อมน้ำเหลือง แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma) และชนิดนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin Lymphoma) โดยส่วนใหญ่ในประเทศไทยจะพบมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน
ซึ่งมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Non-Hodgkin สามารถแบ่งออกได้เป็น 30 ชนิดย่อย ถ้าอาศัยอัตราการเจริญของตัวมะเร็งแล้ว จะสามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ
- ชนิดค่อยเป็นค่อยไป (Indolent) มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนี้จะมีอัตราการแบ่งตัวของมะเร็งค่อนข้างช้า แต่มักจะไม่หายขาดด้วยการรักษาที่มีอยู่ในปัจจุบัน
- ชนิดรุนแรง (Aggressive) มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนี้จะมีอัตราการแบ่งตัวของมะเร็งเร็ว ถ้าไม่ได้รับการรักษาผู้ป่วยอาจะเสียชีวิตได้ภายใน 6 เดือนถึง 2 ปี ข้อแตกต่างจากมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดค่อยเป็นค่อยไป คือ มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดรุนแรงมีโอกาสที่จะหายขาดจากโรคได้ถ้าได้รับการรักษา
สังเกตอาการ
อาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
เนื่องจากอาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองสามารถพบได้ในหลายภาวะ เช่น การติดเชื้อ ดังนั้นจึงมีผู้ป่วยบางส่วนที่ไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้อง แต่โดยทั่วไปอาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองมักจะกินเวลานาน และไม่สามารถอธิบายได้จากสาเหตุอื่น
อาการเริ่มต้น
- ต่อมน้ำเหลืองโต การพบก้อนที่บริเวณต่างๆของร่างกาย เช่น ที่คอ รักแร้ ขาหนีบ โดยก้อนที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองมักไม่เจ็บ ซึ่งต่างจากการติดเชื้อ ที่มักมีอาการเจ็บที่ก้อน
- เหงื่อออกมากผิดปกติ
- มีเหงื่อออกมากในกลางคืน
- มีไข้ หนาวสั่น
- เบื่ออาหาร และน้ำหนักลด
- อ่อนเพลียโดยไม่ทราบสาเหตุ
- ไอเรื้อรัง และหายใจไม่สะดวก
- ต่อมทอนซิลโต
- อาการคันทั่วร่างกาย
- ปวดศีรษะ (พบในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองในระบบประสาท)
มะเร็งต่อมน้ำเหลืองมีโอกาสหายขาดสูงถึง 80%
ตรวจพบเร็ว รักษาเร็ว ทำตามที่แพทย์แนะนำ พบแพทย์สม่ำเสมอ ก็หายขาดได้
ปัจจัยเสี่ยง / สาเหตุ
ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลือง เช่น
- สารเคมี เช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ยาฉีดกันยุง ยาทาเล็บ การโกรกผม
- ศัลยกรรม ควรระวังการศัลยกรรมบริเวณเต้านม การใส่สิ่งที่ไม่ใช่ส่วนของร่างกายเข้าไปอาจทำให้เกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลืองได้
- ภูมิต้านทานของร่างกาย เช่น โรคภูมิคุ้มกันทำร้ายตัวเอง (SLE) โรคเอดส์ (HIV)
- การติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น H.Pyroli บริเวณกระเพาะอาหาร (เป็นโรคกระเพาะ)
วิธีป้องกัน
- ตรวจสุขภาพทุกปี แม้ไม่มีอาการผิดปกติ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- รับประทานอาหารปรุงสุก สะอาด ครบ 5 หมู่
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสมลพิษ สารเคมี โดยตรง
- เป็นโรคที่รักษาได้ ก็รักษา เช่น โรคกระเพาะ
การรักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
แนวทางการรักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองมีหลายวิธี โดยแพทย์จะพิจารณาตามสภาพร่างกายผู้ป่วย และระยะของโรค เพื่อการรักษาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย โดยแบ่งการรักษาออกเป็น 5 กลุ่มการรักษา ได้แก่
- การเฝ้าระวังโรค (Watch & wait)
- การใช้ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy)
- การฉายรังสี (Radiation therapy)
- การให้ยาเจาะจงเซลล์มะเร็ง (Targeted cancer therapies)
- การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือด หรือสเต็มเซลล์ (Stem cell transplantation)
ต่อมน้ำเหลือง ตรวจเองได้
เพียง 60 วินาทีต่อเดือน ก็ห่างไกลโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองได้
ผู้ป่วยระยะแรกมักไม่รู้ว่าตัวเองป่วยเพราะอาการดูเหมือนโรคทั่วไปมาก แต่ถ้ารู้ทันไว ก็มีโอกาสหายขาดได้ เพียง 60 วินาทีต่อเดือน ก็ห่างไกลโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองได้ เพราะถ้าคลำเจอตุ่มแต่แรก >95% ไม่ใช่มะเร็ง และยุบไปเอง
ตรวจต่อมน้ำเหลืองด้วยตัวเอง ทำอย่างไร
ฟังคุณหมอเล่าถึงมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
- มะเร็งต่อมน้ำเหลืองเกิดจากอะไร
- มีกี่ชนิดและมีวิธีการรักษาแบบไหนได้บ้าง
- อาการต้องสงสัยว่าอาจเป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
- ปัจจัยเสี่ยงหรือสาเหตุมาจากอะไร
- มะเร็งต่อมน้ำเหลืองกับมะเร็งที่ลุกลามไปต่อมน้ำเหลืองต่างกันอย่างไร
พบความรู้และข้อแนะนำดีๆได้จาก
รศ.พญ.พิมพ์ใจ นิภารักษ์
แพทย์อายุรศาสตร์ สาขาโลหิตวิทยา รพ.รามาธิบดี
สมาคมโลหิตวิทยาแห่งประเทศไทย
มูลนิธิเครือข่ายมะเร็ง
Thai Cancer Society
อยากรู้เกี่ยวกับมะเร็งต่อมน้ำเหลืองเพิ่มเติม อ่านที่เอกสารข้างล่างนี้ได้เลย
ในเอกสารมีเนื้อหาดังนี้
- มารู้จักมะเร็งต่อมน้ำเหลืองกันเถอะ
- อาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
- ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
- แนวทางการรักษามะเร็งต่อมน้ำเหลือง
- การดูแลรักษาตนเอง
Lymphoma มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (2 หน้า)
Lymphoma book มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (ละเอียด แต่มีภาพประกอบน่ารัก เข้าใจง่าย)
เข้าใจเพิ่มเติม
- ต่อมน้ำเหลือง เช็คส่วนเกินอย่างไรตรวจเจอ ‘ตุ่มส่วนเกิน’ ไว รักษาหายขาดถึง 80% แค่ 60 วิต่อเดือน ก็ห่างไกลมะเร็งต่อมน้ำเหลืองได้
- “ปาฏิหาริย์-เปลี่ยนมะเร็ง-ให้เป็นสุข”สัมมนาออนไลน์ Webinar มะเร็งต่อมน้ำเหลือง “ปาฏิหาริย์-เปลี่ยนมะเร็ง-ให้เป็นสุข” : Miracle is all around
พบน้อย โอกาสหายขาดสูง