‘Reflection’
ทบทวน เพื่อดูแลใจ

เราจะสะท้อนอย่างไรได้บ้างนะ

ความจริงแล้วเราสามารถทำได้หลากหลายวิธีมากๆ โดยเลือกจากความสะดวก หรือความชอบของเราได้เลย การเลือกใช้วิธีที่เหมาะกับตัวเราหรือเรารู้สึกสบายใจในการทำมากที่สุดก็เป็นสิ่งสำคัญ เพราะจะทำให้การสะท้อนเป็นไปอย่างไหลลื่นมากขึ้น

ตัวอย่างวิธีการที่ทำได้ง่าย เช่น เขียน วาดภาพ พูดคุย

เขียน

วิธีนี้แค่เรามีกระดาษ กับปากกา/ดินสอ ก็ทำได้แล้ว แนวทางที่เป็นที่นิยมกันรูปแบบหนึ่งก็คือการเขียนแบบอิสระ หรือ Free writing เริ่มต้นจากการตั้งหัวข้อที่เราจะเขียนก่อน เช่น สิ่งที่เกิดในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมา อารมณ์ความรู้สึกที่เกิดขึ้นในช่วงนี้ หรืออาจเป็นการเขียนทวนย้อนความทรงจำในช่วงชีวิตต่างๆ ของเราก็ได้เช่นกัน

เลือกแค่ 1 หัวข้อ หากเลือกไม่ถูก ลองเลือกตามลำดับก็ได้ ขอให้ผ่อนคลาย

แนวทางการเขียน

• เป็นอิสระ : เพียงแค่เขียนไปเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่อง เป็นอิสระ และเป็นธรรมชาติ โดยไม่ต้องปรุงแต่ง
  ไม่มัวติดกับความคิดว่าจะเขียนอะไร แบบไหน
• เขียนทุกสิ่ง : เขียนทุกความทรงจำ ความคิด อารมณ์ความรู้สึกออกมาอย่างต่อเนื่อง
  ไม่จำเป็นต้องถูกต้องตามลำดับเหตุการณ์ มีอะไรขึ้นมาก็เขียน
  ปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระ และเขียนทุกสิ่งออกมาโดยไม่ต้องบีบคั้นตัวเอง
• เขียนต่อเนื่อง : โดยไม่หยุด หากในหัวไม่มีคำพูดเลย ก็ใส่ “. . . ” ไปก็ได้ ถ้ามีคำพูดเมื่อไรก็ค่อยเขียนออกมา
• ไม่ห่วงสวย : ไม่ต้องห่วงเรื่องคำ ประโยค การเรียบเรียงว่าจะถูกต้องสละสลวยไหม
  ไม่ต้องกังวลว่าสิ่งที่จะเขียนลงไปนั้นดีหรือไม่ดี
• กำหนดเวลา : อาจกำหนดเวลาให้ตัวเองก็ได้ เช่น 2 นาที  5 นาที
  หรือถ้าอยากปล่อยให้ตัวเองเขียนจนกว่าจะรู้สึกพอก็ได้เช่นกัน

เพียงแค่ได้เขียนออกมาในลักษณะนี้ ก็สามารถเป็นการช่วยระบายคลายความเครียดได้ระดับนึง ในเวลาที่รู้สึกตื้อตันคิดวกวนอยู่ในหัว การเขียนถ่ายทอดปลดปล่อยมันออกมาก็อาจช่วยทำให้โล่งเบาลงได้

และหากต้องการทำงานต่อเพื่อเรียนรู้จากการเขียนนี้ ก็อาจลองสังเกตสิ่งที่เราเขียนออกมา ว่าได้เห็นอะไรที่ทำให้สะดุดใจ หรือเกิดคำถามอะไรขึ้นมาบ้าง มันอาจเป็นคำ หรือความรู้สึกที่เห็นซ้ำๆ อย่างมีนัยยะ อาจเป็นคนที่มีบทบาทมากเป็นพิเศษในเรื่องราวของเรา ทำไมเราถึงคิด รู้สึก กระทำเช่นนั้น หรืออาจเป็นข้อสังเกตอื่นๆ และอาจตั้งคำถามว่าสิ่งเหล่านี้ มันมีความหมาย หรือคุณค่าต่อเราอย่างไร

วาดภาพ

ความสวยงามไม่ใช่สาระสำคัญที่เราต้องการ

การวาดออกมาในที่นี้ ไม่จำเป็นเลยที่จะต้องมีทักษะทางศิลปะ เพราะความสวยงามไม่ใช่สาระสำคัญที่เราต้องการ ไม่ต้องห่วงว่าจะดูรู้เรื่องไหม มันอาจเป็นเพียงแค่การขีด ลากเส้น ระบายสีต่างๆ ลงไป

เราอาจกำหนดโจทย์ของสิ่งที่เราจะวาดขึ้นมาก่อน เช่น ความรู้สึกในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา เหตุการณ์ที่ประทับใจที่สุดในปี วาดภาพที่สะท้อนถึงช่วงเวลาเดือนนี้ของเรา เป็นต้น

แนวทางการวาด จะเป็นลักษณะคล้ายคลึงกับการเขียน โดยหลักสำคัญคือการปล่อยให้สิ่งต่างๆ ไหลออกมาอย่างอิสระโดยไม่พยายามไปวางแผน คิดปรุงแต่งกับมัน เพื่อที่จะได้เห็นความจริงที่ตรงไปตรงมาจากภายในของเรามากที่สุด

เมื่อวาดเสร็จแล้วก็ลองนำมาดู สังเกต วิเคราะห์ ตั้งคำถามกับมันต่อได้เช่นเดียวกัน

พูดคุย

เล่า

บางคนอาจชอบการพูดระบายสิ่งต่างๆ ที่อยู่ในใจออกมา อาจลองหาใครสักคนที่เรารู้สึกวางใจ ปลอดภัยที่จะเล่าเรื่องราวต่างๆ ของเราเค้าฟัง ให้มาเป็นผู้ช่วงฟังการทบทวนสะท้อนสิ่งต่างๆ ในใจเราออกมา

บอกความต้องการ

โดยอาจคุยบอกให้ทราบชัดเจนถึงเป้าหมายของเราก่อน และสามารถบอกบทบาทของผู้ฟังในแบบที่เราต้องการให้เค้ารับรู้ได้ด้วย เช่น

• ขอให้ฟังอย่างเดียวนะ ไม่ต้องถามหรือแนะนำอะไรมาก เพราะเราอยากมีคนรับฟังเฉยๆ
• หรือขอให้ช่วยตั้งคำถามต่อสิ่งที่เราเล่าได้นะ เพราะเราอยากเห็นมุมมองความคิดของตัวเองที่ต่างออกไปจากเดิมด้วย เป็นต้น

รูปแบบของการพูดคุยนี้ อาจเป็นหนึ่งคนที่นั่งฟังเราแบบส่วนตัวก็ได้ หรือไปร่วมกิจกรรมในลักษณะวงพูดคุยที่มีหลายๆ คนสะท้อนเรื่องราวในประเด็นที่เราสนใจก็ได้