ประเมินการตอบสนองต่อยาอย่างไรได้บ้าง ?

เราสามารถประเมินการตอบสนองต่อยาได้โดยดูจากหลายปัจจัย ได้แก่

• CRAB (อาการของผู้ป่วยมะเร็ง MM) และสภาพไต
• ผลเลือด CBC (ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด)
• ปริมาณโปรตีนที่ตัวมะเร็งสร้าง (M-protein)
• เจาะไขกระดูเช็คเซลล์มะเร็ง

อย่างไรจึงเรียกว่ามีการตอบสนอง

• ระดับเอ็มโปรตีนลดลง ซึ่งหมายถึงตัวโรคลดลง ตอบสนองต่อยาตั้งแต่ระดับ 50%, 90%, 100% (SPEP/M-spike)
• วิธีการดูที่มากขึ้นอีกระดับ คือ การเจาะไขกระดูกเช็คเซลล์มะเร็ง

อย่างไรจึงเรียกว่าตัวโรคกลับมาเป็นซ้ำ ?

หลังจากโรคสงบลง โดยปกติในการรักษาจะไม่รอให้เกิดอาการ แต่จะ Follow up ติดตามเช็คดูระดับโปรตีนเรื่อยๆ รวมถึงตรวจเลือดทุก 3 เดือน ซึ่งผลเลือดมักจะมีการแปรผัน จึงอาจต้องตรวจดู 2 ครั้งเพื่อเทียบกัน ถ้าโปรตีน SPEP/M-spike เพิ่มขึ้นถึง 25% จะเรียกว่ากลับมาเป็นซ้ำ ทั้งนี้การที่โปรตีนเพิ่มขึ้นอาจจะไม่ใช่ตัวโรคกลับมาใหม่เสมอไป

หากกลับมาเป็นซ้ำแล้วต้องเริ่มรักษาเมื่อไหร่ ?

เมื่อตรวจพบโปรตีนเพิ่มขึ้น อาจจะเริ่มรักษาหรือยังไม่รักษาก็ได้ โดยจะประเมินจาก

1. มีอาการของ CRAB แค่ไหน
2. เดิมมีลักษณะที่บ่งบอกว่าตัวโรคดื้อยา หรือเสี่ยงสูง มีไตวาย มีก้อนตามตัว มีลักษณะพันธุกรรมที่ไม่ดีอย่างไร
3. มีก้อนขึ้นใหม่ในช่วงที่กลับมาเป็นซ้ำ

มะเร็งเม็ดเลือดขาวมัลติเพิลมัยอิโลมาเป็นโรคที่มีรายละเอียดซับซ้อน จึงต้องประเมินจากหลายปัจจัย และควรหมั่นตรจเช็คร่างกายเป็นประจำอย่างต่อเนื่อง

การประเมินสำหรับผู้ป่วยที่สร้างเฉพาะ Light chain

Antibody ที่ร่างกายสร้างโดยปกติจะมีแบบ Complete คือสร้างทั้งโมเลกุลใหญ่ แต่ในบางรายจะมีการสร้างเฉพาะ Light Chain ซึ่งการตอบสนองและการประเมินจะยากกว่า คุณหมอแต่ละคนอาจมีข้อสรุปในการเริ่มรักษาไม่เหมือนกันได้ เพราะอาจมีปัจจัยอื่นๆ อีกที่ทำให้การแปรผลแตกต่างกันไป