เตรียมพร้อม เข้าใจ เป็นมิตรกับความตาย

Palliative Care (การดูแลแบบประคับประคอง)

กำเนิดของชีวิต

เช้าวันใหม่เริ่มต้นขึ้น ดำเนินไปอย่างรวดเร็วหรือเนิบช้าตามแต่ใจใครจะรู้สึกสัมผัส พระอาทิตย์เคลื่อนคล้อยลอยต่ำลง เพื่อเข้าสู่ช่วงเวลาของค่ำคืน หมุนเวียนไปอยู่อย่างนั้น เหมือนกับทุกชีวิตที่ถือกำเนิดขึ้น สานสัมพันธ์กับโลกใบนี้ และค่อย ๆ จากลาไปตามกาลเวลา เพื่อให้ชีวิตใหม่ ๆ ได้ถือกำเนิด…เป็นวิถีแห่งธรรมชาติ ที่เป็นทั้งความปกติแสนธรรมดา และความงดงามแสนมหัศจรรย์ในตัวมันเอง

เริ่มรู้จักความตาย

“ความตาย” สำหรับบางคนอาจยังดูเป็นเรื่องไกลตัว แต่กับบางคนก็อาจเป็นเรื่องใกล้ตัวมากขึ้นเมื่อได้ผ่านประสบการณ์บางอย่าง หรืออยู่ในสภาวะที่เข้าใกล้ช่วงเวลานั้นของตัวเองหรือคนใกล้ชิดเข้าไปทุกที

แต่ไม่ว่าเราจะอยู่ในช่วงชีวิตแบบไหน การเรียนรู้เพื่อเตรียมพร้อมและรับมือกับความตาย ก็เป็นสิ่งที่ดีเสมอ เพราะเราไม่อาจรู้ได้ว่าวันตายของเราจะมาถึงเมื่อไหร่ และทุกคนล้วนต้องได้พบเจอกับมันในสักวัน

บทความนี้ จึงอยากแบ่งปันแนวทาง และชวนทุกคนมาเป็นมิตร และเตรียมพร้อมรับมือกับความตาย…ด้วยใจที่เบา 🙂

มองความตายในมุมใหม่

ลึกๆ แล้วคนส่วนใหญ่อาจมีความกลัวความกังวลต่อความตาย เพราะเป็นสิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นความทุกข์ และเต็มไปด้วยความไม่รู้มากมาย ดูเป็นเรื่องที่ไม่เป็นมงคล ไม่สมควรพูดถึง โดยเฉพาะกับในสังคมที่มีวัฒนธรรมความเชื่อบางอย่างซึ่งมีมุมมองที่ไม่ดีต่อความตาย และสิ่งเหล่านี้ก็ทำให้หลายคนต้องพลาดโอกาส ในการเตรียมพร้อมรับมือกับความตายไปอย่างน่าเสียดาย

ความตายเป็นธรรมชาติ เช่นเดียวกับการเกิด

หากเราลองถอยออกมาจากความเชื่อเหล่านั้นดูซักนิด แล้วมองความตายว่าเป็นเรื่องปกติธรรมดาของธรรมชาติ เช่นเดียวกับการเกิด ก็อาจช่วยให้น้ำหนักความรู้สึกต่อความตายนั้นเบาลง เป็นเรื่องปกติธรรมดาที่เราสามารถพูดถึง พูดคุยกับคนรอบตัวได้ เป็นสิ่งที่เราสามารถจินตนาการถึง เตรียมพร้อม และ “ออกแบบ” การจากไปของตัวเราหรือคนใกล้ชิด ให้มีความเหมาะสม ราบรื่นในทุกๆ ด้าน ทั้งในแง่การจัดการสิ่งต่างๆ ภายนอก และภายในจิตใจ ทั้งเพื่อตัวเราเอง และเพื่อผู้คนใกล้ชิดรอบตัว

เตรียมพร้อม และ “ออกแบบ” การจากไปของตัวเราหรือคนใกล้ชิด ให้มีความเหมาะสม ราบรื่นในทุกๆ ด้าน

เตรียมพร้อม

เชื่อสิว่า…เราสามารถ “ตายดี” ได้ ด้วยการเตรียมพร้อมด้วยตัวเราเอง

การตายดีมีอยู่จริง

การตายดีมีหลายทางเลือก

จะตายดีได้ต้องมีการเตรียมตัว

การเตรียมตัวตายดี 3 มิติ

การตายดีมีหลายแบบ ซี่งอาจแตกต่างกันไปตามการนิยามของแต่ละคนด้วย โดยในที่นี้จะขอมองออกเป็น 3 ด้าน

ตายดีเชิงกายภาพ

อาจหมายถึง…การตายอย่างสงบ ไม่ทรมาน

การเตรียมพร้อม :

  • ดูแลสุขภาพร่างกายให้ดีอยู่เสมอ ทานอาหารครบหมู่และหลากหลาย ออกกำลังกาย
  • วางแผนเตรียมรับมือในยามเจ็บป่วย สถานพยาบาล รูปแบบการดูแลรักษาที่เลือก
  • เก็บออมค่าใช้จ่ายในการรักษา
  • เลือกที่จะไม่ถูกยื้อชีวิตอย่างไร้ประโยชน์จนทำให้ตายอย่างไม่สงบ

ตายดีเชิงจิตใจ

อาจหมายถึง…การเข้าใจความตาย สามารถวางใจ ตายด้วยใจที่สงบ

การเตรียมพร้อม :

  • ดูแลจิตใจให้มีสุขภาพจิตที่ดีอย่างสม่ำเสมอ
    • ทำความเข้าใจจิตใจภายในของตัวเอง ฝึกสติ ฝึกการตระหนักรู้เท่าทันอารมณ์ความรู้สึก
    • ฝึกวางใจเบาๆ กับสิ่งรอบตัว
  • หากไม่สามารถจัดการสภาวะภายในด้วยตัวเองได้ ให้เข้ารับการช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ
  • ทำตามความเชื่อทางศาสนา จิตวิญญาณ

ตายดีเชิงสัมพันธภาพ

อาจหมายถึง…การมีความสัมพันธ์ที่เป็นมิตรกับคนรอบตัว ไม่มีสิ่งค้างคาใจ ไม่ทิ้งภาระให้คนข้างหลัง

การเตรียมพร้อม :

  • สะสางสิ่งที่ค้างคาใจ ปล่อยวาง ให้อภัย
  • ใจเขา ใจเรา เห็นอกเห็นใจผู้อื่น
  • ใจดีใจเย็นกับคนรอบตัว
  • สื่อสาร บอกความต้องการแบบตรงไปตรงมาอย่างเหมาะสม ไม่เอาอารมณ์เป็นที่ตั้ง
  • กล้าที่จะบอกขอบคุณ ขอโทษ
  • วางแผนจัดการเรื่องทรัพย์สิน มรดก หนี้สิน บันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร

ปรับเปลี่ยนได้ ด้วยใจเบา

เหล่านี้เป็นเพียงแนวทางบางส่วนที่สามารถทำได้ ซึ่งเราสามารถออกแบบปรับเปลี่ยนค้นหาวิธีการเพื่อรับมือกับความตายให้เหมาะสมกับบริบทชีวิต ความคิด ความเชื่อในแบบของเราได้

การระลึกถึงความตายอยู่เสมอ ด้วยใจที่ตระหนักรู้และเป็นมิตร เป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะช่วยทำให้เราสามารถปล่อยวางกับเรื่องความตายได้มากขึ้น และการเตรียมพร้อมเอาไว้ให้รอบด้าน ก็จะช่วยทำให้เราสามารถวางใจต่อชีวิตและความตายได้ดีขึ้น

“การระลึกถึงความตายอยู่เสมอทำให้เราคลายความยึดติด
ทั้งสิ่งที่น่ายินดี และสิ่งที่ชวนยินร้าย”

พระไพศาล วิสาโล

ขอบคุณหนังสือ “+1 Add ความตายเป็น friend”

ขอบคุณแรงบันดาลใจและข้อมูลจากหนังสือ “+1 Add ความตายเป็น friend”
โดยโครงการเผชิญความตายอย่างสงบ

สั่งซื้อทางออนไลน์ได้ที่
Peaceful Death Shop

หรือ Download ได้ทาง
Peaceful Death Download

แนะนำ “สมุดเบาใจ” ผู้ช่วยเตรียมตัวรับมือสู่การตายดี

สมุดเบาใจ คือเครื่องมือช่วยทบทวน วางแผนชีวิต และสื่อสารเจตนาล่วงหน้าเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพในช่วงสุดท้ายของชีวิต

เพื่อที่ครอบครัวและผู้ที่เกี่ยวข้องจะได้ทราบเจตนาของเจ้าของชีวิตโดยไม่ต้องเดาใจ ช่วยลดข้อขัดแย้งภายในครอบครัวและระหว่างครอบครัวกับทีมสุขภาพ

ดาวน์โหลดไฟล์ หรือสั่งซื้อแบบเล่มได้ที่ :
https://baojai.co/

ขอบคุณจากหัวใจ

  • คุณฝน กนกพร ตรีครุธพันธ์, ผู้เขียน
  • ขอบคุณ แรงบันดาลใจและข้อมูลจากหนังสือ “+1 Add ความตายเป็น friend”, โครงการเผชิญความตายอย่างสงบ เครือข่ายพุทธิกาเพื่อพระพุทธศาสนาและสังคม
-+=